Η Φωτούλα Καρτάλη, το γένος Σταυρακάρα, γεννήθηκε στις 16 Οκτωβρίου του 1938 και μεγάλωσε στο χωριό Νέα Κεσσάνη του νομού Ξάνθης. Οι γονείς της, ο Αθανάσιος Σταυρακάρας (1914 – 1968) και η Ανθούλα (το γένος Κουτάλιου, 1919 – 2011), κατάγονταν από το χωριό Μπασαΐτ της Ανατολικής Θράκης και ήταν από τους πρώτους πρόσφυγες που δημιούργησαν το 1923 το χωριό, το οποίο αρχικά ονομάστηκε Πλαστήρια.
Οι γονείς της μητέρας της ήταν ο Βασίλειος και η Ελεονώρα Κουτάλιου, οι οποίοι είχαν άλλες δύο κόρες, τη Βαγγελίτσα και την Αγλαΐα. Το σπίτι τους ήταν απέναντι από το πατρικό της Φωτούλας στο δρόμο από τη νότια πλευρά της εκκλησίας του χωριού και η Φωτούλα μικρή περνούσε πολύ χρόνο κοντά τους. Η γιαγιά Ελεονώρα έφυγε νωρίς από τη ζωή, μάλλον στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ενώ ο παππούς Βασίλης πιθανόν στα μέσα της δεκαετίας του 1960.
Γονείς του πατέρα της ήταν ο Θεοφάνης και η Μαρία Σταυρακάρα οι οποίοι είχαν ακόμα έναν γιο, τον Παναγιώτη, και μία μικρή κόρη. Δυστυχώς, ο Θεοφάνης εκτελέστηκε από τους Τούρκους ως αιχμάλωτος πολέμου. Η Μαρία χήρα πια, το φθινόπωρο του ‘22 χρειάστηκε να πάρει τους δύο γιους της, να αφήσει την κόρη της άρρωστη στο νοσοκομείο (επειδή πίστευε ότι σύντομα θα γυρίσει να πάρει κι εκείνη) και να ακολουθήσει το δρόμο της προσφυγιάς, μαζί με χιλιάδες άλλους Θρακιώτες. Φυσικά δεν ξαναείδε το κοριτσάκι της ποτέ∙ μετά την εγκατάστασή της στα Πλαστήρια παντρεύτηκε το Βασίλη Μπλιούμη, ο οποίος πέθανε μερικά χρόνια αργότερα. Και με τη γιαγιά Μαρία είχε στενή σχέση η Φωτούλα και συχνά την άκουγε να μιλά για το παιδί που είχε αφήσει πίσω στην πατρίδα.
Η Φωτούλα ήταν δύο χρονών όταν μπήκε η Ελλάδα στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ευτυχώς λόγω της μικρής της ηλικίας δεν κατάλαβε ακριβώς πόσο οδυνηρή ήταν για την πατρίδα μας η περίοδος της γερμανοβουλγαρικής κατοχής. Τα παιδικά της χρόνια ήταν γενικά ήρεμα και ξέγνοιαστα. Βέβαια οι συνθήκες ζωής στο χωριό δεν ήταν εύκολες, όμως οι γονείς της, ο Θανάσης και η Ανθούλα, που δούλευαν σκληρά στα λιγοστά χωράφια τους, εξασφάλιζαν μια αξιοπρεπή ζωή στα παιδιά τους. Η Φωτούλα ήταν το πρώτο τους παιδί∙ ένα χρόνο μετά, το 1939 γεννήθηκε ένα ακόμα κοριτσάκι, η Μαρία, η οποία όμως πέθανε σε ηλικία μόλις δύο ετών ∙ το Νοέμβριο του 1941 γεννήθηκε ο πρώτος τους γιος, ο Θεοφάνης, και το 1946 ο δεύτερος γιος, ο Κώστας. Τελευταίο παιδί της οικογένειας ήταν η Ελεονώρα, η οποία γεννήθηκε το 1950.
Ο Αθανάσιος Σταυρακάρας όρθιος με την κόρη του Φωτούλα και μπροστά του καθιστή η μητέρα του, Μαρία.
Δίπλα του η σύζυγός του, Ανθούλα πιθανόν με το μικρό γιο της, Θεοφάνη και μπροστά της, καθιστή,
η μητέρα της, Ελεονώρα Κουτάλιου.
Η μικρή Φωτούλα με τη μαμά της.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1940 η Φωτούλα πήγε στο δημοτικό σχολείο, που τότε ήταν γεμάτο από παιδιά και ζωή, τα παιχνίδια ήταν αυθόρμητα και οι φιλίες αληθινές. Εξατάξιο ήταν το σχολείο, στο σημείο που βρίσκεται το νεότερο κτίσμα σήμερα και είχε τρεις αίθουσες, με την Πέμπτη τάξη να χωρίζεται από την Έκτη με μία μεγάλη, ξύλινη πόρτα.
Μια θαυμάσια φωτογραφία από το παλιό σχολείο και τους μικρούς μαθητές προς το τέλος της δεκαετίας του 1940. Στα αριστερά, το πρώτο κορίτσι με την ωραία σχολική ποδιά είναι η Φωτούλα Σταυρακάρα. Επίσης, στην τρίτη από κάτω σειρά, το τρίτο κορίτσι είναι η Δημητρούλα Καρτάλη και δέκατη η Κωνσταντινιά Καρτάλη (του Ζήση και της Ζουμπουλιάς). Τέλος, στην πρώτη σειρά από κάτω, πέμπτο, καθιστό αγοράκι είναι ο Απόστολος Αλεξανδρίδης. Δασκάλα επάνω αριστερά είναι η κ. Λαδά.
Από αριστερά: η Φωτούλα Σταυρακάρα, η Γιαννούλα Σταυρακάρα και η Σουλτάνα Φυλαχτάκη.
Προς το τέλος των σχολικών της χρόνων η Φωτούλα παρακολούθησε μαζί με πολλά άλλα κορίτσια του χωριού τα μαθήματα κοπτικής – ραπτικής που διοργάνωνε η Οικοκυρική, Βιοτεχνική και Επαγγελματική Σχολή «Ελληνικό Σπίτι» στην αγροτολέσχη που υπήρχε τότε στη Νέα Κεσσάνη.
Με τη δασκάλα κοπτικής – ραπτικής. Ένατη από δεξιά η Φωτούλα και πέμπτη η Βιργινία Καρτάλη.
Αν και ο Θανάσης και η Ανθούλα ήταν υπέροχοι γονείς, ήπιοι, με κατανόηση και διάθεση να προσφέρουν τα πάντα στα παιδιά τους, στις αρχές της δεκαετίας του 1950 δε γινόταν λόγος για Γυμνάσιο (που υπήρχε στην Ξάνθη) ή σπουδές για τα κορίτσια, οπότε η Φωτούλα παρέμεινε στο χωριό, κοντά στην οικογένειά της, βοηθώντας όπου χρειαζόταν. Το σπίτι, τα ζωντανά, τα χωράφια απαιτούσαν δυνατά χέρια και όλοι, μικροί μεγάλοι έπρεπε να αγωνιστούν για τον επιούσιο. Γύρω στα δεκαοχτώ της η Φωτούλα ξεκίνησε να δουλεύει για το μεροκάματο και σε ξένα χωράφια, όπως στου περιβόητου Μεμετάκη, ο οποίος απασχολούσε στα κτήματά του πολλούς νέους και νέες από τη Νέα Κεσσάνη.
Μια όμορφη παρέα εργαζομένων στα κτήματα του Μεμετάκη. Επάνω στο τρακτέρ, δεύτερη από δεξιά η Φωτούλα Σταυρακάρα.
Σε άλλα χωράφια στο Φανάρι για το θερισμό. Πρώτος ο Αργύρης Μαλάκης, μετά η Φωτούλα (Σταυρακάρα) Καρτάλη, ο Θεμιστοκλής Μπλιούμης, η Αναστασία Αλμπανίδου, ο Κώστας Παπάζογλου, πιο πέρα ο Αθανάσιος και η Μαρία Σταυρακάρα, ενώ τελευταίος είναι ο Αλμπανίδης Πασχάλης.
Ράβοντας κάπες. Δεύτερη από κάτω δεξιά η Φωτούλα Σταυρακάρα και δίπλα της η Βιργινία Καρτάλη..
Εκτός από εργατικότητα, ευγένεια και σεμνότητα, η Φωτούλα διέθετε ομορφιά και χάρη και ήταν μια από τις ωραιότερες κοπέλες του χωριού.
Τέταρτη στη σειρά η Φωτούλα Σταυρακάρα
Η ομορφιά και το ήθος της συγκίνησαν ένα γοητευτικό και άξιο παλικάρι, το Δημητρό Καρτάλη, δευτερότοκο γιο του Χρήστου και της Γιαννούλας Καρτάλη, οι οποίοι είχαν δημιουργήσει μια σπουδαία, ευκατάστατη οικογένεια, με υψηλό κύρος μέσα στη Νέα Κεσσάνη. Ήρθε λοιπόν το προξενιό, ζήτησαν το χέρι της Φωτούλας από τους γονείς της και το ταιριαστό ζευγάρι αρραβωνιάστηκαν το 1960.
Ο Δημητρός και η Φωτούλα αρραβωνιασμένοι
Ο γάμος τους έγινε στις 30/4/1961 και τους κααμάρωσε όλο το χωριό!
Το ζευγάρι έμειναν στο πατρικό σπίτι του Δημητρού, μαζί με τους γονείς του και την οικογένεια του αδερφού του, του Γιαννάκου, ο οποίος είχε παντρευτεί το 1956 τη Νίκη Παπαντωνίου και είχαν αποκτήσει τρία παιδιά. Στο πολύβουο σπίτι επικεφαλής ήταν η πεθερά, η Γιαννούλα Καρτάλη, η οποία ήταν πολύ δυναμική και πολύ αυστηρή. Η Φωτούλα γρήγορα κατάλαβε ότι όφειλε πιστή υπακοή στις εντολές της και ότι σ’ αυτήν την οικογένεια όλοι δούλευαν ασταμάτητα, χωρίς να λένε ποτέ ότι κουράστηκαν. Άλλωστε στον αδιάκοπο μόχθο όφειλαν την καλή οικονομική τους κατάσταση, όπως και στην άριστη πλην αυστηρή καθοδήγηση του πατέρα και αρχηγού Χρήστου Καρτάλη. Η Φωτούλα ήταν βέβαια μαθημένη στη σκληρή δουλειά, αλλά οι απαιτήσεις της νέας της ζωής ήταν τόσο μεγάλες, ώστε κάποιες φορές την κατέβαλλαν. Με το δυναμισμό και την αξιοσύνη της όμως κατάφερνε να αντεπεξέρχεται στις πολλές υποχρεώσεις της.
Τον Ιούνιο του 1962 γεννήθηκε ο πρώτος γιος του νεόνυμφου ζευγαριού, ο Χρήστος, γνωστός στο χωριό ως Τάκης ο Αμερικάνος (λόγω των σπουδών του στην Αμερική) και τον Απρίλιο του 1966 ο δεύτερος γιος, ο Σάκης.
Η Φωτούλα με τον πρωτότοκο γιο της, Χρήστο.
Ο μικρός Σάκης με την ξαδερφούλα του Χρυσούλα.
Το 1963 ο Γιαννάκος με τη Νίκη και τα παιδιά τους μετακόμισαν στο νέο τους σπίτι κοντά στην πλατεία του χωριού, συνέχισαν όμως όλοι μαζί να δουλεύουν στα χωράφια και στα ζωντανά της οικογένειας, από το χάραμα μέχρι που βασίλευε ο ήλιος. Κάποια βράδια η Φωτούλα, αφού κοίμιζε τα παιδιά, πήγαινε στα νυχτέρια που έστηναν οι γυναίκες της γειτονιάς και όλες μαζί έπλεκαν, κεντούσαν και συζητούσαν χαρούμενα. Άλλα βράδια, συνήθως τα Σαββατοκύριακα, μετά το μόχθο της ημέρας, οι χωριανοί ξεκινούσαν γλέντια τρικούβερτα, για τα οποία η Νέα Κεσσάνη πλέον φημιζόταν. Ο άνδρας της Φωτούλας μάλιστα, ο Δημητρός, ήταν γλεντζές και χορευταράς και κάποιες φορές εκείνος έφερνε τις ορχήστρες, για να παίξουν στην πλατεία.
Στην ωραία παρέα πρώτος από αριστερά ο Δημητρός Καρτάλης.
Όμως η δεκαετία του 1960 δεν είχε μόνο χαρές για τη Φωτούλα. Κάποια στιγμή ο αγαπημένος της αδερφός, ο Θεοφάνης, διαγνώστηκε με μια επιθετική μορφή καρκίνου στο αίμα και στις 7 Ιουνίου του 1968, σε ηλικία μόλις 27 ετών έφυγε από τη ζωή αφήνοντας αγιάτρευτη πληγή στις ψυχές των οικείων του.
Ο Θεοφάνης πρώτος από δεξιά. Δίπλα του ο Χρήστος Κοψαλίδης και μετά ο Θόδωρος Παγωνάκης.
Στις 21 Ιουλίου, μετά από μόλις 44 ημέρες, δεύτερη τραγωδία χτύπησε την οικογένεια, αφού ο πατέρας της Φωτούλας, ο Θανάσης, επιστρέφοντας από το χωράφι με το κάρο του χτυπήθηκε από έναν απρόσεκτο οδηγό και υπέκυψε στα τραύματά του, βυθίζοντας την οικογένεια σε ακόμα πιο οδυνηρό πένθος. Ήταν μόνο 54 ετών! Η Φωτούλα θυμάται ότι κατά την τρομερή αυτή περίοδο όλο το σπίτι είχε σκοτεινιάσει, με όλα τα έπιπλα να έχουν σκεπαστεί με μαύρα υφάσματα.
Ο Θανάσης Σταυρακάρας
Η Φωτούλα στα τριάντα της έχασε μέσα σε λίγες εβδομάδες τον αδερφό και τον πατέρα της∙ έπρεπε όμως να μείνει δυνατή, για τη χήρα μαμά της, για τα αδέρφια της (τον Κώστα και την Ελεονώρα) και φυσικά για τα δύο μικρά παιδιά της και τον άνδρα της. Το βάρος ήταν μεγάλο, όμως κατάφερε να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις της. Άλλωστε, η ζωή συνεχίζεται και το πέρασμα του χρόνου απαλύνει κάπως τον πόνο της απώλειας. Ένα χρόνο μετά (Ιούνιο του 1969) παντρεύτηκε η αδερφή της, η Ελεονώρα, με έναν ευκατάστατο νέο, Έλληνα του εξωτερικού, τον Παναγιώτη Τανανάκη, και τον ακολούθησε στη Γερμανία όπου διαμένουν ακόμη.
Στο γάμο της Ελεονώρας Σταυρακάρα με τον Παναγιώτη Τανανάκη. Οι γονείς του Παναγιώτη δίπλα στο ζευγάρι και τα αδέρφια Χρήστος και Σάκης Καρτάλης μπροστά στη νύφη.
Η δεκαετία του 1970 κύλησε ήρεμα και δημιουργικά για τη Φωτούλα και την οικογένειά της. Καμάρωνε τους γιους της που μεγάλωναν, χάρηκε για το γάμο του αδερφού της, Κώστα, τον Απρίλιο του 1972 και στη διάρκεια αυτής της δεκαετίας απέκτησε τρία ανίψια από την Ελεονώρα και δύο από τον Κώστα, συνολικά πέντε (εκτός από αυτά που ήδη είχε από τα αδέρφια του Δημητρού)! Όταν σε κάποιες γιορτές μαζεύονταν οι οικογένειες, η ομήγυρη ξεχείλιζε νιάτα και ομορφιά! Επίσης, πέρα από τη σκληρή δουλειά ο άνδρας της, ο Δημητρός, φρόντιζε να έχουν και στιγμές χαλάρωσης και ψυχαγωγίας με κάποιες μικρές εκδρομές όπως αυτή στην Αμφίπολη παρέα με την Ελεονώρα και τον Παναγιώτη.
Η Φωτούλα και ο Δημητρός ήταν αγαπημένο ζευγάρι και ως γονείς ήταν εξαιρετικοί. Είχαν μια σχέση αγάπης και αλληλοσεβασμού με τους γιους τους, τους οποίους μεγάλωναν με αρχές και μάλιστα χωρίς φλύαρες νουθεσίες, αλλά με το υγιές παράδειγμά και το ήθος τους. Ο Δημητρός βέβαια δούλευε ασταμάτητα, ενώ η Φωτούλα ήταν πιο κοντά στα αγόρια και ήταν αυτή που ασχολούνταν με τις εκπαιδευτικές τους υποθέσεις∙ εκείνη, για παράδειγμα έπαιρνε τους βαθμούς τους και ενημερωνόταν για την επίδοσή τους, ακόμα και όταν πήγαιναν στο Γυμνάσιο στην Ξάνθη. Έτσι, γνώριζε ότι ο Χρήστος δεν ήταν πολύ καλός μαθητής, όπως και ότι ήταν σίγουρος για αυτό που ήθελε: να σπουδάσει στην Αμερική. Το 1980 η Φωτούλα ξεπροβόδισε το γιο της στο μεγάλο του ταξίδι πέρα από τον Ατλαντικό για τις σπουδές του. Μαζί με το Δημητρό στήριξαν με κάθε τρόπο την επιθυμία του, χωρίς κανέναν ενδοιασμό ή αμφισβήτηση. Κάποια στιγμή μάλιστα ταξίδεψαν κι εκείνοι στις Η.Π.Α., για να επισκεφτούν τον πρωτότοκό τους.
Το 1984 ήρθε η σειρά του δεύτερου γιου, του Σάκη, να δοκιμάσει την ιδέα των σπουδών στην Αμερική. Ούτε σ’ εκείνον έφεραν αντίρρηση, αλλά φρόντισαν να του δώσουν τη δυνατότητα ο ίδιος να αποφασίσει τι θα κάνει στη ζωή του. Ο Σάκης έμεινε μόνο για μερικούς μήνες στην Αμερική και μετά επέστρεψε στα πάτρια. Από μικρός αγαπούσε τη δουλειά με τη γη και αυτήν τελικά επέλεξε, δίνοντας χαρά στους γονείς του και ειδικά στον πατέρα του που είχε πια το γιοκα του να τον βοηθάει στις σκληρές αγροτικές εργασίες. Το 1989 επέστρεψε ο Χρήστος από Αμερική και έπιασε δουλειά στην Αθήνα, όμως η Φωτούλα ήταν πάντα κοντά του με τον τρόπο της και εκείνην πήρε αμέσως τηλέφωνο, όταν είχε την πρώτη (από τις πολλές) επιτυχία στην καριέρα του.
Η δεκαετία του 1990 ξεκίνησε με μεγάλες χαρές για την οικογένεια της Φωτούλας. Τον Απρίλιο του 1991 παντρεύτηκε ο Σάκης με τη Βαγγελίτσα Μπλιούμη από το χωριό, ενώ τον Οκτώβριο του 1992 ο Χρήστος με τη Ματίλντα Παπαδάτου από την Αθήνα. Η Φωτούλα κι ο Δημητρός καμάρωσαν τα δύο ζευγάρια και αγκάλιασαν τις χαρισματικές νύφες τους με αγάπη.
Ο Σάκης και η Βαγγελίτσα.
Ο Χρήστος με τη Ματίλντα και τους γονείς του.
Τα επόμενα χρόνια έφεραν κι άλλες χαρές με τον ερχομό των εγγονιών: Το Δεκέμβριο του 1994 γεννήθηκε η πρώτη κόρη του Σάκη, η Φωτεινή, το Φεβρουάριο του 1995 ο γιος του Χρήστου, ο Δημήτρης, και το Δεκέμβριο του 1996 η κόρη του, η Κλειώ.
Η Φωτούλα με το Δημήτρη, την Κλειώ και την αδερφή της συμπεθέρας της.
Η Φωτούλα κι ο Δημητρός στη βάφτιση της Φωτεινής.
Η ευτυχία της Φωτούλας θα ήταν απόλυτη, αν δεν είχε στο μεταξύ αρρωστήσει σοβαρά ο Δημητρός από καρκίνο στον πνεύμονα. Για 4 περίπου χρόνια ταλαιπωρήθηκε πολύ ο αγαπημένος της σύζυγος και παρ’ όλο που ο γιος τους με τη δουλειά του στην εταιρεία Johnson and Johnson είχε τη δυνατότητα να του εξασφαλίσει καλή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ο Δημητρός δεν τα κατάφερε και έσβησε στις 2 Ιανουαρίου του 1998. Η Φωτούλα μαυροφορέθηκε για μία ακόμα φορά και υποδέχθηκε μόνη της πια το τέταρτο εγγονάκι τους, τη δεύτερη κόρη του Σάκη, Θέμιδα, η οποία γεννήθηκε το Σεπτέμβριο του 1998.
Στη βάφτιση της μικρής Θέμιδας ο παππούς έλειπε.
Και η ζωή συνεχίζεται. Η Φωτούλα είχε κοντά της την όμορφη οικογένεια του Σάκη και χαιρόταν έστω από μακριά την οικογένεια του Χρήστου, ειδικά από το 1999 που εκείνος άρχισε να δουλεύει στο εξωτερικό, πρώτα στην Ταϊλάνδη, μετά στην Τουρκία και κατόπιν στη Γαλλία. Συχνά πυκνά ταξίδευε στα μέρη όπου βρίσκονταν τα παιδιά και έμενε μαζί τους για ένα διάστημα, για να περνάει ποιοτικό και πολύτιμο χρόνο με τα εγγόνια της. Τα τέσσερα εγγονάκια μεγάλωσαν πια κι έχουν πάρει το δικό τους δρόμο στη ζωή, όμως η σχέση τους με τη γιαγιά τους είναι σχέση αγάπης και αληθινού ενδιαφέροντος.
Σήμερα η Φωτούλα ζει στη Νέα Κεσσάνη κι έχει κοντά της το Σάκη και τη Βαγγελίτσα. Κάθε Κυριακή μιλά στο τηλέφωνο με το Χρήστο, ο οποίος ζει και εργάζεται στο Ντουμπάι με τη γυναίκα του, ενώ τους βλέπει από κοντά κάθε καλοκαίρι που έρχονται Ελλάδα για μερικές μέρες. Τα εγγόνια της την επισκέπτονται όποτε τους το επιτρέπουν οι υποχρεώσεις τους, όμως πάντα φροντίζουν να έχουν επικοινωνία μαζί της. Η Φωτούλα είναι ένας τρυφερός, δοτικός, ευγενής άνθρωπος, χαμηλών τόνων, γεμάτος καλοσύνη. Έχει ένα χαρακτηριστικό, ειλικρινές γέλιο που κάνει καθέναν που τη γνωρίζει να νιώθει άνετα και οικεία, ενώ είναι εκδηλωτική στα συναισθήματά της. Η Φωτούλα δούλεψε πολύ στη ζωή της, αγάπησε και πόνεσε πολύ, όμως πέτυχε και πολλά. Κυρίως πέτυχε να μεγαλώσει δύο άξια παιδιά που μόνο χαρές και περηφάνια της έχουν προσφέρει.